2- واچ
هر کدام از آواهای زبان را واچ می گویند. به عبارت دیگر کوچکترین واحد صوتی متمایز را واچ می گویند.
واچ ها دو دسته اند : مصوت – صامت
1 – مصوت یا صدادار : مصوت آوایی است که با لرزش تا آواها از گلو بیرون می آید و هنگام ادای دهان گشاده می ماند.
در زبان فارسی امروز شش مصوت وجود دارد.
2 – صامت یا بی صدا : واچ هایی که در ادای آن ها جریان هوا پس از گذشتن از نای گلو در تقطه ای میان گلو و لب ، ناگهان بر اثر مانعی متوقف می شود ، صامت نام دارند.
در زبان فارسی امروز 23 صامت وجود دارد.
ء – ب – پ – ت – چ – ج – خ – د – ر – ز – س – ش – ف – ق – ک – گ – ل – م – ن – و – ی – ه
البته برای نشان دادن بعضی صامت ها چند نشانه به کار می بریم. مثال : ذ – ز – ض – ظ
ا – و – ی – نشان هایی هستند که گاهی صامت و گاهی مصوت هستند. این نشانه ها اگر واچ دوم هجا باشد مصوت است و در غیر این صورت صامت.
مانند :
بادام – بود – بید ( مصوت )
ابر – ورد – یزد ( صامت )
ه – صامت است ( هنوز – شهر – راه )
گاهی در پایان کلمه نشانه مصوت کوتاه است.
مانند : خانه – گربه –