اسم جمع

14 - اسم جمع

اسم جمع به کلمه ای می گوییم که در ظاهر مفرد و در معنی جمع باشد.

اوزده تک اما معنی ده بیردن آرتیق اولان سؤزلره اسم جمع دییرلر.

مانند :

مردم ، لشکر ، گله ، جماعت ، قوشون ، سورو

*

 

اسم جامد - اسم مشتق

13 - اسم جامد و اسم مشتق

اسم از لحاظ بودن و نبودن بن فعل به دو گروه تقسیم می شود. 1 – اسم مشتق 2 – اسم جامد

اسم مشتق : اسمی را مشتق می گوئیم که با بن ماضی یا مضارع فعل فارسی شاخته شود و یا این که یکی از اجزای آن ، بن فعل باشد.

مانند :

ناله ( مصدر این اسم ، نالیدن و بن مضارع آن نال است که با اضافه کردن ه اسم مشتق آن ساخته می شود.)

گفتار ( گفت بن ماضی گفتن است که با اضافه کردن  ار ، اسم مشتق آن ساخته می شود. )

دانش با مضارع فعل دانستن ساخته شده است.

خنده با مضارع فعل خندیدن ساخته شده است.

گفتار با بن ماضی فعل گفتن ساخته شده است.

*

اسم جامد : اسمی است که در ساختمان آن بن فعل فارسی وجود نداشته باشد.

مانند : دستور – رخسار – شاخسار – گلاب

 

اسم فاعلی

12 - اسم فاعلی 

اسم فاعلی به اسمی می گوئیم که علاوه بر اسم ، فاعل بودن آن اسم را نیز بیان می کند .

 

اسم معرفه - اسم نکره

10 - اسم معرفه     

اسمی است که نزد شنونده یا خواننده شناخته و آشنا باشد.

مانند : احمد قرآن می خواند.

اسم های معرفه در زبان فارسی علامت ندارند و این بی علامتی، خود علامت معرفه بودن آن اسم است.

مهمترین اسامی معرفه :

1 – همه اسامی خاص

مانند : اصفهان – شیراز

2 – موصوف صفت های اشاره ( این ، آن ، چنین ، چنان ، همین ، همان )

مانند : این کتاب – آن رادیو – چنان حرف – چنین کار – همین حرف – همان نوشته –

3 – اسم جنس ( اسمی که شامل افراد یک جنس باشد.)

مانند : شتر – گاو

4 – مفعول وقتی که همراه با « را » باشد.

مانند : کتاب را آوردم .( در اینجا کتاب معین است. )

5 – اسامی که مضاف یکی از اسامی معرفه یا ضمیرهای شخصی و مشترک اشاره باشند.

مانند : دوست من – شهر کتاب – خانه لیلا

6 – با قرینه لفظی و معنوی

مانند : کتاب از دستم افتاد

*

11 - اسم نکره   

اسمی که برای شنونده یا خواننده آشنا نباشد آن اسم را نکره می گوییم.

مانند : مردی کتابی می خواند.

اسم های نکره به صورت های زیرمی آیند :

1 - « ی » در آخر اسم

مانند : بادی – مرغی – روزی

2 - « یک » در اول اسم می آید.

مانند : یک تشابه – یک اسم

3 - « یک » در اول و « ی » در آخر اسم

مانند : یک جائی خوانده بودم.
*

 

اسم مصغر

 

9 - اسم مصغر :

به اسمی که مفهوم کوچکی را می رساند ، اسم مصغر می گوییم. نشانه اسم مصغر در زبان فارسی « چه » و « ک » و « و »  است.

مانند: دخترک ( دختر کوچک ) – بازارچه ( بازار کوچک ) – خوجو ( خواجه کوچک )

بعضی وقت ها اسم مصغّر نشانه تحقیر است. مانند: مردکه – زنکه
بعضی وقتها اسم مصغّربه منظور ترحّم می آید. مانند: طفلک