مضارع اخباری : مضارع اخباری از مضارع ساده به اضافه جز پیشین ساخته می شود .
شخص جزپیشین + مضارع ساده = بن مضارع اخباری
اول شخص مفرد می + خورم = می خورم
دوم شخص مفرد می + خوری = می خوری
سوم شخص مفرد می + خورد = می خورد
اول شخص جمع می + خوریم = می خوریم
دوم شخص جمع می + خورید = می خورید
سوم شخص جمع می + خورند = می خورند
کاربرد مضارع اخباری
1 – وقتی فعل در زمان حال اتفاق می افتد . ( او چاغدا کی ائیله م ایندی جه اولور )
مانند : چه کار می کنی ؟ اخبار را گوش می کنم . ( نه ایش گؤرورسن ؟ خبرلره قولاغ آسیرام )
2 – در بیان فعلهائی که در حال اتفاق افتادن هستند ، یعنی هم در گذشته ، هم در حال و هم در آینده .
مانند : پرندگان تخم می گذارند . ( ما می دانیم که از سالها قبل پرندگان تخم می گذاشتند و حالا هم تخم می گذارند و در آینده هم تخم گذاری خواهند کرد.)
او چاغداکی ائیله م همی کئچمیشده ، همی ایندی و همی ده گله جکده اولاجاق .
قوشلار یومورتدورلار . ( بیز بیلیریک کی قوشلار قاباخلاردادا یومورتداردیلار ایندی ده یومورتدورلار گه له جکده ده یومورتدویاجاقلار )
3 – بیان فعلهائی که تکرار و عادت را می رسانند .
مانند : من هر روز صبح با اوتوبوس یر کار می روم .
او ایشلری کی عادتیمیز اولوب و هر گون او ایشلری گؤروروخ .
من هر گون اوتوبوسنان ایشه گئدیرم .
4 – بیان فعل در زمان آینده
مانند : از فردا سر کار می روم .
گله جه یی دئمه ک
ساباحدان ایشه گئدیرم .
5 – در جله های شرطی .
اگر می آیی من هم می آیم .
شرطی سؤزلرده
سن گلسن منده گلرم .
6 – در نقل داستان یا خبر به جای فعل ماضی مطلق .
مانند : ملک محمد به پدر می گوید ، اجازه بده من به جنگ دیو بروم .
ناغیل دئیه نده ماضی مطلق یئرینه ایشله ده ریک
ملیک محمد آتاسینا دییه ر ، آتا اجازه وئر من دئونه ن ساواشماغا گئدیم .
7 – برای شروع نقل قول و حکایت .
مانند : می گویند روزی پسری به دائی خود می گوید ...
بیر ناغیلی یا حکایه نی باشلایاندا .
دئییر بیر گون بیر اوغلان دایی سینا دئیه ر ...