فعل = اسم + پیوند
پیوندهای فعل ساز :
پیوندها در ترکی می توانند به فعل ، اسم ، سفت ، عدد و حتی صداهای طبیعی پچسبند و فعلی جدید ، اسمی جدید و یا صفتی جدید بسازند. فعل هائی که با کمک پیوندها ساخته می شوند ، در دو گزوه بررسی می شوند . فعل هائی که از یک اسم ( به معنای اسم عام ) به وجود می آیند و فعل هائی که از یک فعل دیگر و این بار با معنی و نقشی دیگر خلق می شوند.
پیوندها در ترکی آذربایجانی بسیار متنوع هستند. متداول ترین پیوندها :
فعل = اسم + پیوند
آ : یاشاماق ( یاش) – ساناماق ( سان ) – اله مک ( ال ) – دیله مک ( دیل )
آت : داراتماق ( دار ) – قاراتماق ( قار ) – گؤزتمک ( گؤز ) – دوزتمک ( دوز )
آر : باشارماق ( باش ) – اوتارماق ( اوت ) – کؤزورمک ( کؤز ) – گؤیرمک ( گؤی )
آش : ساواشماق ( ساو ) – یاناشماق ( یان )
آل : چوخالماق ( چوخ ) – بوشالماق ( بوش ) – دوزلمک ( دوز ) دینجلمک ( دینج )
ایلدا : تاققیلداماق ( تاقق ) – تاپپیلداماق ( تاپپ ) – جوکگولده مک ( جوکک )
لا : داشلاماق ( داش ) – باشلاماق ( باش ) – دیشله مک ( دیش ) – ایزله مک ( ایز )
لان : باغلانماق ( باغ ) – باشلانماق ( باش ) – دیشله نمک ( دیش ) – ایشله نمک ( ایش )
*
محمد صادق نائبی
*
یاشاماق : زندگی کردن
ساناماق : فرض کردن
اله مک : الک کردن ، غربال کردن
دیله مک : آرزو کردن
داراتماق : تنک کردن
قاراتماق : سیاه کردن
گؤزتمک : چشم به راه بودن
دوزتمک : درست کردن
باشارماق : توانستن ، قادر بودن
اوتارماق : چرانیدن
کؤزورمک : گل انداختن آتش ، سرخ شدن
گؤیرمک : سبز شدن
ساواشماق : دعوا کردن
یاناشماق : نزدیک شدن ، ارتباط برقرار کردن
چوخالماق : زیاد شدن
بوشالماق : خالی شدن
دوزلمک : درست شدن
دینجه لمک : راحت شدن
تاققیلداماق : صدا کردن دو چیزی که به هم می خورد.
تاپپیلداماق : کوفته شدن در
جوکگولده مک : جیک جیک کردن
داشلاماق : داشلاماق : باسنگ یکی را زدن
باشلاماق : شروع کردن
دیشله مک : گاز گرفتن
ایزله مک : رد پا را گرفتن و دنبال کردن
باغلانماق : بسته شدن
باشلانماق : شروع شدن
دیشله نمک : گاز گرفته شدن
ایشله نمک : مصرف شدن ، استعمال شدن
*
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر