فعل لازم - فعل متعدّی
فعل لازم یا ناگذر : فعل هائی که به مفعول نیاز ندارند و تنها با نهاد معنی جمله را تمام می کنند فعل لازم یا ناگذر می گویند .
مانند آمد ، رفت ، ایستاد . در جمله های زیر :
اولدوز آمد . ترلان رفت . ایرج جلو در ایستاد .
همچنین فعلهای « افتاد » ، « ایستاد » ، « نشست » در جمله های زیر :
سیب از درخت افتاد . مریم جلو کلاس ایستاده است . راحله و پروین سر جایشان نشستند .
فعلهای مختلف مصدرهای زیر نیز مفعول لازم ندارند :
افتادن - افسردن - ایستادن - پریدن - پژمردن - پوسیدن - ترکیدن - جنبیدن - جهیدن - جوشیدن - چرخیدن - چکیدن - خروشیدن - خوابیدن - درخشیدن - دویدن - رفتن - زیستن - لرزیدن - لغزیدن - ماندن - نالیدن - وزیدن - و …
*
فعل متعدی یا گذرا : فعلهائی که بدون مفعول معنی جمله را تمام نمی کنند و به مفعول احتیاج دارند تا معنی خود را کامل کنند ، فعل متعدی ( گذرا ) می گوئیم .
مانند آورد ، نوشت ، می پزد ، کاشتند ، در جملات زیر :
یاشار نامه را آورد . سعید مشقهایش را نوشت . سولماز آش را می پزد . کشاورزان گندم را کاشتند .
در جمله های بالا « را » حرف نشانه مفعول است .
مفعول : مفعول کلمه ای است که فعل از فاعل به او می رسد یا به توسط فاعل بر او واقع می شود . مفعول را بدون نشانه« را » هم می توان نوشت که در این صورت معنی جمله اندکی تغییر می کند .
فعلهای مختلف مصدرهای زیر به مفعول نیازمندند :
آفریدن - آمرزیدن - افشاندن - افکندن - انداختن - اندوختن - بستن - پاشیدن - پرستیدن - پسندیدن - تراشیدن - راندن - زدن - سرودن - هشتن - فرستادن - کاشتن - گذاشتن - گزیدن - گزیدن - نوشتن - نهادن - و ….
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر