اسم مرکب : اسمی است که از دو یا چند جز ساخته شده باشد.
مرکب آد او آد
دیر کی ایکی یادا نئچه جوزو دن دوزه له.
مانند :
خیرخواه ( خیر + خواه ) – آبپاش
( آب + پاش ) – جاندار ( جان + دار )
تیرآهن ( تیر + آهن ) - کتابخانه
( کتاب + خانه ) – سربازخانه ( سرباز + خانه ) – قلم تراش ( قلم + تراش ) -
*
ترکیب اسم مرکب:
از ترکیب دو اسم ( گلاب، سراپرده، کارخانه، دخترعمو، شترمرغ )
از ترکیب دو فعل ( کشاکش، هست و نیست، بود و نبود، دار و ندار)
از ترکیب اسم و صفت ( نو روز، سفید رود، سیاه کوه )
از ترکیب عدد و اسم ( چهارپا، سه گوش، دوچرخه، چهارسو )
از ترکیب فعل و صفت ( شادباش، زنده باد )
ازترکیب صفت و پسوند (درازا، پهنا)
از ترکیب قید و پسوند ( پیشگاه، زیرگاه)
از ترکیب دو مصدر( رفت و آمد، تاخت و تاز، برد و باخت )
از ترکیب مصدر و اسم مصدر ( جستجو، گفتگو )
از ترکیب اسم و فعل ( بدست: وجب )
از ترکیب اسم و پسوند ( باغبان، دهکده، کارگاه، جویبار )
*
اگر پسوند « گار» پس از کلمه ای بیاید که نه ریشۀ فعل است و نه مصدرِ مرخّم، آن
کلمه اسم مرکّب خواهد بود.
مانند: روزگار – پرگار
*
مریض خانه - شتر مرغ - پیلتن - پسرخاله ( از دو اسم)
زردآلو - آهن ربا - تخته سیاه ( یک اسم + یک صفت )
تندباد - کژدم - درازگوش ( یک صفت + یک اسم )
تر و خشک - سرد و گرم ( دو صفت )
بزن بزن - بیا برو ( دو فعل )
پس انداز - پیش نویس ( قید + ریشۀ فعل )
گردن بند - بار انداز ( اسم + ریشۀ فعل )
گوشزد ( اسم یا قید + مصدر مرخّم )
شادباش - زنده باد -یارب یارب ( از یک جمله )
دوردست - همیشه بهار ( قید + اسم )
گلستان - نمکدان ( اسم + پسوند )
نشستگه ( مصدر و پیوند )
خوبی - بدی - درازا - پهنا ( صفت + پسوند )
پیشگاه - زیرگاه ( قید + پسوند )
این و آن ( دو ضمیر اشاره )
درآمد ( پیشوند + مصدر مرخّم )
چهارراه - هزارپا ( عدد + اسم )
یک سر و دو گوش ( اسم مرکّبی که بیش از دو جزء دارد )
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر